سه یادگاری که زم از خود به جا گذاشت

محمد توکلی- خبرنگار خبرساز برنامه‌ی «بدون تعارف» این بار روبروی یک فعال رسانه‌ای محکوم به اعدام نشست؛ روح الله زم، موسس کانال تلگرامی «آمدنیوز».

زم در این مصاحبه که در شبکه‌های اجتماعی برخی آن را بازجویی محترمانه خواندند و بعضی از آن با عنوان دادگاه یاد کردند و گروهی نیز چنین مصاحبه‌ای را مقدمه‌‌ای برای نقض حکم اعدام او دانستند تلاش کرد خونسرد ظاهر شود و از این که به «اغتشاش» خوانده شدن اعتراضات توسط خبرنگار انتقاد کند هم ابایی نداشت.

اما این مصاحبه که حدود سی و پنج دقیقه بود سه نکته‌ی مهم نیز داشت که شاید در حاشیه‌های به وجود آمده برای آن کمتر مورد توجه قرار بگیرد؛ سه یادگاری زم به نهادهای امنیتی!

۱ـ روح الله زم در ابتدای این گفت‌وگو می‌گوید که گرایش سیاسی‌اش اصلاح‌طلبانه بوده است، اما پس از دستگیری در سال ۱۳۸۸ و دوران بازداشت دیدگاهش تغییر می‌کند و به این نتیجه می‌رسد که باید انتقام بگیرد. واقعیت این است که کسر قابل توجهی از فعالان رسانه‌ای که پس از حوادث ۸۸ بر اثر محدودیت‌ها و برخوردها از کشور خارج شدند و اکنون در رسانه‌های فارسی‌زبان خارجی مشغول فعالیت هستند نیز مانند روح الله زم مشی اصلاح‌‌طلبی – و نه براندازی – را دنبال می‌کردند و پس از مواجه شدن با برخوردهای نادرست مانند آنچه در بحران ۸۸ شاهد بودیم به تدریج تغییر دیدگاه دادند و مسیری دیگر را برگزیدند. به نظر می‌آید که توجه به این نکته درس بزرگی برای نهادهای امنیتی کشور است تا با برخوردهای قهری، مسیر تغییر رویکرد چهره‌های سیاسی و رسانه‌ای از اصلاح‌گری به براندازی را شاید ناخواسته و ندانسته فراهم نسازند.

۲ـ زم در اواسط این گفت‌وگو که به چگونگی برآمدن آمدنیوز پرداخته است می‌گوید که در همان روزهای نخست تاسیس آمدنیوز یک یا دو منبع به شکل «اتومات» به تیم آن‌ها وصل شدند که «خبرهای خاص» می‌دادند؛ او که آشکارا تمایلی به سخن گفتن در این باره ندارد. مدعی است پای «اسامی بزرگ» به میان کشیده می‌شود که گفتن از آن «صلاح نیست». درباره‌ی اینکه این صلاح نبودن سخن گفتن از اسامی بزرگی که به شکل اتومات در ابتدای تاسیس آمدنیوز منبع خبری این رسانه شدند و خبرهای خاصی را به روح الله زم می‌دادند، تصمیم زم است یا توصیه‌ی دیگران نمی‌توان قضاوت دقیقی داشت اما در همین مقدار که گفته شده نشانه‌هایی به یادگار برای نهادهای امنیتی وجود دارد؛ تا اگر بخواهند، بتوانند از آن اسامی بزرگ هم سخنی به میان بیاورند. اسامی بزرگی که از روز نخست به طور «اتومات» به آمدنیوز وصل شده‌اند و شاید هم آمدنیوزساز بوده باشند!

۳ـ و نکته‌ی پایانی به آخرین جمله موسس کانال تلگرامی آمدنیوز بازمی‌گردد. هنگامی که خبرنگار صداوسیما از او می‌خواهد تا در جایگاه قاضی بنشیند و حکمی برای خود صادر کند، به جای پاسخ به این سوال می‌گوید: «روز اول گفتند حُکمت اعدام است». چه کسانی روز اول دستگیری زم و بدون برگزاری حتی یک جلسه‌ی بازجویی (چه برسد به دادگاه) از حکم اعدام او گفته‌اند؟! آیا «اعترافات» فردی که از روز نخست دستگیری در چنین موقعیتی قرار گرفته است علیه دیگران قابل اتکاست؟!