جان گرفتن دوباره خانه سیاه است

جشنواره فیلم ونیز درحالی هفتاد و ششمین‌دوره خود را به پایان برد که ترمیم و بازسازی نسخه‌های به جای مانده از دو اثر مهم تاریخ مستندسازی ایران "خانه سیاه است" و "تپه‌های مارلیک" را به نام خود ثبت کرد و این آثار را پس از گذشت بیش از نیم قرن دوباره به نمایش در آورد.

جشنواره امسال, در هشتمین سال مدیریت آلبرتو باربارا، به سبک و سیاق همیشگی این رویداد مهم سینمای جهان، سرشار از اکران‌های فوق‌العاده، فرش قرمز و اتفاق‌های غیرمنتظره بود.

از وقایع مهم این دوره جشنواره فیلم ونیز، نمایش نسخه‌های بازسازی شده‌ی فیلم‌های مستند خانه سیاه است ساخته فروغ فرخزاد و تپه‌های مارلیک ساخته ابراهیم گلستان پس از گذشت نیم‌قرن از اولین نمایش رسمی آنها بود.

برنامه مرمت و نمایش آثار کلاسیک جهان در معتبرترین جشنواره فیلم جهان از سال ۲۰۱۲ شروع شده و در ونیز ۲۰۱۹ نیز مستند خانه سیاه است ساخته فروغ فرخزاد، از آرشیو ابراهیم گلستان؛ تهیه‌کننده آن برای ترمیم در اختیار سینماتک بولونیا قرار گرفت.

این دو اثر مهم سینمای مستند ایران را سینماتک بولونیا و اکران نوآر فرانسه بازسازی و مرمت کرده و در کنار فیلم‌هایی از فدریکو فلینی و برناردو برتولوچی به نمایش گذاشته‌اند.

تپه‌های مارلیک با موضوع کشفیات باستان‌شناسی در منطقه مارلیک ایران، از نقاط عطف و طلایی سینمای مستند و خود دانشگاه آموزش فیلمسازی است. ابراهیم گلستان از بنیانگذاران مستندسازی حرفه‌ای و خلاق در ایران، در این اثر علاوه بر گذاشتن اولین سنگ‌بنای مستند ایرانی، شاعرانگی فرهنگ و ادبیات را نیز بدان افزود. مستند شاعرانه تپه‌های مارلیک که در سال ۱۳۴۳ ساخته شد، جایزه سن مارکوی فستیوال ونیز را بدست آورده بود.

مستند خانه سیاه است ساخته فروغ فرخزاد شاعر و فیلمساز به جرأت می‌توان مشهورترین اثر مستند در ایران خواند. این مستند درباره زندگی جذامیان در جذام‌خانه باباباغی از همان نگاه شاعرانه اشعار فروغ برخوردار بود و برنده جایزه فستیوال اوبرهاوزن شد.

این دو اثر متعلق به دوران طلایی سینمای مستند ایران، نیم قرن بعد، در لابراتوآرهای سینماتک بولونیا مرمت شدند تا در حافظه تاریخ سینمای مستند جهان امن بمانند، اتفاقی که متاسفانه در داخل ایران نیفتاد.